KWALIFIKACJA MED.14

MED.14.2 - Podstawy opieki nad osobą chorą i niesamodzielną oraz podstawy opieki medycznej (Egzamin zawodowy kwalifikacja MED.14)

1. przedstawia prawno-etyczne podstawy wykonywania zawodu
• omawia zasady etyki zawodowej oraz cechy, jakie powinna posiadać osoba wykonująca zawód
• wymienia zadania zawodowe wynikające z przepisów prawa
• wymienia prawa pacjenta wynikające z przepisów prawa
• przestrzega przepisów dotyczących praw pacjenta, ochrony danych osobowych, w tym danych wrażliwych, w związku z realizacją zadań zawodowych (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• omawia zastosowanie przymusu bezpośredniego zgodnie z przepisami w sprawie ochrony zdrowia psychicznego

2. opisuje system ochrony zdrowia i pomocy społecznej
• opisuje główne podmioty opieki zdrowotnej udzielające świadczeń przeznaczonych dla osoby chorej i niesamodzielnej, takich jak: podstawowa opieka zdrowotna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna, opieka stacjonarna szpitalna, opieka długoterminowa w stacjonarnych zakładach opiekuńczo-leczniczych, w zakładach opiekuńczo- -pielęgnacyjnych i w hospicjach stacjonarnych, opieka długoterminowa domowa oraz opieka domowa hospicyjna
• wyjaśnia finansowanie systemu ochrony zdrowia
• opisuje główne formy organizacyjne pomocy społecznej, takie jak: domy pomocy społecznej, ośrodki wsparcia oraz usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze

3. Kwalifikacje w zawodzie MED.14 - charakteryzuje rynek usług medycznych i opiekuńczych
• wyjaśnia pojęcia dotyczące świadczeń zdrowotnych i opiekuńczych, w tym pojęcia: pacjent, podopieczny, ubezpieczony, oraz kryteria kwalifikacyjne do opieki: stan zagrożenia życia, stan zdrowia, poziom sprawności, wiek
• wyjaśnia pojęcia: standard usług zdrowotnych, standard usług medycznych, standard usług opiekuńczych
• wymienia kryteria oceny jakości świadczonej opieki
• wyjaśnia podstawowe różnice w funkcjonowaniu publicznych i niepublicznych podmiotów leczniczych dotyczące podmiotu tworzącego oraz źródeł finansowania działalności leczniczej Dziennik Ustaw – 93 – Poz. 1087 (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• wyjaśnia różnice w funkcjonowaniu publicznych i niepublicznych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej dotyczące organu założycielskiego oraz źródeł finansowania

4. charakteryzuje ogólną budowę organizmu człowieka
• objaśnia pojęcia z zakresu anatomii i fizjologii człowieka
• omawia budowę tkanek, narządów i układów organizmu człowieka
• opisuje czynności i funkcje komórek, tkanek i narządów oraz prawa rządzące tymi funkcjami
• omawia rozwój psychofizyczny człowieka w poszczególnych fazach jego życia

5. Kwalifikacje zawodowe - stosuje zasady udzielania pierwszej pomocy zgodnie z posiadanymi kompetencjami
• objaśnia pojęcia: pierwsza pomoc, kwalifikowana pierwsza pomoc, reanimacja, resuscytacja, nagłe zagrożenie zdrowotne
• omawia stany nagłego zagrożenia zdrowotnego spowodowane chorobą, urazem fizycznym, termicznym i chemicznym
• ocenia stan poszkodowanego i dokonuje pomiarów podstawowych czynności życiowych
• wykonuje podstawowe czynności resuscytacyjne zgodnie z wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• posługuje się automatycznym defibrylatorem treningowym (AED – Automatyczny Elektryczny Defibrylator)

6. charakteryzuje pojęcia i procesy dotyczące niepełnosprawności i niesamodzielności oraz zmian patologicznych
• opisuje przyczyny i skutki naruszenia funkcji ciała, takie jak: uraz, przewlekła choroba, podeszły wiek oraz czynniki kontekstowe – osobowe i środowiskowe mające wpływ na funkcjonowanie osoby chorej i niepełnosprawnej
• wyjaśnia pojęcie niepełnosprawności z uwzględnieniem stanu prawnego dotyczącego orzekania o niepełnosprawności do celów rentowych i pozarentowych
• wyjaśnia pojęcie niesamodzielności (niezdolności do samodzielnej egzystencji)
• określa poziom zaangażowania zawodowego i modyfikowania postępowania w zależności od stopnia niesamodzielności osoby chorej lub niesamodzielnej (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• wyjaśnia pojęcia: asystowanie, pomaganie, opieka
• wyjaśnia pojęcia z zakresu patologii
• wyjaśnia pojęcia: wielki problem geriatryczny, starcza wielochorobowość
• opisuje objawy i skutki zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka spowodowane procesem starzenia i unieruchomieniem

7. posługuje się językiem migowym
• stosuje podstawowe techniki języka migowego w udzielaniu świadczeń
• pomaga pacjentom niedosłyszącym w dostępie do usług medycznych
• porozumiewa się z pacjentem językiem migowym w stopniu podstawowym Dziennik Ustaw – 94 – Poz. 1087

8. podejmuje działania w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki
• wyjaśnia pojęcia: promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka, polityka zdrowotna
• określa zakres działań i podmioty realizujące promocję zdrowia i profilaktykę
• wymienia metody profilaktyki stosowane w pracy zawodowej
• uzasadnia udział opiekuna medycznego w promocji zdrowia i profilaktyce (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• współdziała z osobą niesamodzielną i jej rodziną w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki skutków zaniedbań pielęgnacyjnych

9. przestrzega zasad postępowania w przypadku podejrzenia występowania przemocy
• definiuje pojęcie przemocy, w tym przemocy w środowisku pracy
• stosuje procedury dotyczące przeciwdziałania zjawiskom przemocy
• wskazuje działania przeciwdziałające przemocy adekwatne do danej sytuacji

10. Wymagania w kwalifikacjach zawodowych - stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych
• przestrzega zasad netykiety i norm prawnych dotyczących bezpiecznego korzystania z internetu oraz ochrony informacji i danych
• wyszukuje, gromadzi, selekcjonuje, przetwarza i wykorzystuje informacje przydatne w wykonywaniu zadań zawodowych
• wprowadza dane do elektronicznej dokumentacji zgodnie z kompetencjami zawodowymi i kodem dostępu

11. charakteryzuje dokumentację medyczną
• omawia rodzaje dokumentacji medycznej pacjenta
• wypełnia dokumentację medyczną związaną z wykonywaniem zadań opiekuna medycznego, taką jak: plan opieki, kartę kontroli podstawowych parametrów życiowych
• dokumentuje wykonanie czynności zawodowych
• chroni dokumentację medyczną przed osobami postronnymi i przed zniszczeniem

12. rozpoznaje właściwe normy i procedury oceny zgodności podczas realizacji zadań zawodowych
• wymienia cele normalizacji krajowej
• wyjaśnia, czym jest norma i wymienia cechy normy
• rozróżnia oznaczenie normy międzynarodowej, europejskiej i krajowej
• korzysta ze źródeł informacji dotyczących norm i procedur oceny zgodności

MED.14.3 - Rozpoznawanie problemów opiekuńczych i medycznych w opiece nad osobą chorą i niesamodzielną (Egzamin zawodowy kwalifikacja MED14)

1. rozpoznaje problemy funkcjonalne oraz potrzeby biologiczne i psychospołeczne człowieka w poszczególnych fazach życia i stanach zdrowia
• omawia metody, techniki i sprzęt do wykonania pomiarów antropometrycznych, pomiarów tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu, saturacji krwi, temperatury ciała, obliczania wskaźnika masy ciała – Body Mass Index (BMI)
• stosuje metody, techniki i sprzęt do wykonania pomiarów antropometrycznych, pomiarów tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu, saturacji krwi, temperatury ciała, obliczania wskaźnika masy ciała – Body Mass Index (BMI) Dziennik Ustaw – 95 – Poz. 1087
• dokumentuje wykonanie pomiarów, w tym z użyciem technik komputerowych
• wykorzystuje wyniki badań i pomiarów do ustalania problemów funkcjonalnych i potrzeb biopsychospołecznych człowieka w poszczególnych fazach życia i stanu zdrowia

2. współpracuje w procesie rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
• wymienia osoby współpracujące w procesie rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
• objaśnia potrzebę współpracy w procesie rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
• uzasadnia rolę rodziny w procesie rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
• nawiązuje współpracę ze współpracownikami podczas rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• nawiązuje współpracę z rodziną podczas rozpoznawania problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej

3. Kwalifikacje w zawodzie MED14 - charakteryzuje skutki niesamodzielności w zakresie zaspokajania potrzeb życiowych, w tym: odżywiania, kontroli mikcji i defekacji, mobilności, utrzymania higieny ciała
• wyjaśnia pojęcia niedożywienia i odwodnienia oraz wymienia skutki tych stanów dla zdrowia i życia człowieka
• wyjaśnia pojęcia mikcji i defekacji oraz wymienia skutki braku kontroli nad wydalaniem
• opisuje skutki długotrwałego unieruchomienia
• omawia skutki zaniedbań higienicznych

4. rozpoznaje możliwości osoby chorej i niesamodzielnej w zakresie samoopieki
• wyjaśnia istotę samoopieki oraz deficytu samoopieki
• opisuje skale służące do oceny zdolności wykonania prostych i złożonych czynności dnia codziennego i czynności życiowych, w tym skale: Barthel, Katza, Lawtona
• omawia zastosowanie skali Barthel jako narzędzia do kwalifikowania osób chorych do opieki długoterminowej
• wykorzystuje wyniki oceny funkcjonalnej w celu ustalenia możliwości osoby chorej i niesamodzielnej w zakresie samoobsługi (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• zachęca osobę chorą i niesamodzielną do samoopieki, wskazując na jej zasoby biologiczne i psychiczne oraz znaczenie każdej aktywności w terapii i profilaktyce

5. Kwalifikacje zawodowe - wyjaśnia znaczenie efektywnego komunikowania się z osobą chorą i niesamodzielną oraz jej rodziną w rozpoznawaniu potrzeb i problemów
• omawia relacje międzyludzkie i ich znaczenie
• wymienia warunki sprzyjające efektywnemu komunikowaniu się w procesie terapeutycznym
• opisuje zasadę pierwszego kontaktu
• określa znaczenie sygnałów werbalnych i pozawerbalnych w komunikowaniu się z osobą chorą i niesamodzielną z zespołem otępiennym lub innymi zaburzeniami narządów wzroku, słuchu lub mowy (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• prowadzi rozmowę z osobą chorą i niesamodzielną
• przeprowadza wywiad z rodziną osoby chorej i niesamodzielnej Dziennik Ustaw – 96 – Poz. 1087

MED.14.4 - Planowanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych dla osoby chorej i niesamodzielnej (Egzamin zawodowy kwalifikacja MED.14)

1. planuje czynności higieniczne i pielęgnacyjne adekwatnie do rozpoznanych problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych osoby chorej i niesamodzielnej
• różnicuje problemy funkcjonalne i potrzeby biopsychospołeczne osoby chorej i niesamodzielnej w różnym stanie zdrowia
• rozróżnia rodzaje niepełnosprawności i stopnia niesamodzielności, w tym niepełnosprawność fizyczną, psychiczną, intelektualną, niepełnosprawność narządów wzroku, słuchu lub mowy, niesamodzielność częściową, znaczną, całkowitą
• uwzględnia wyniki pomiarów w postępowaniu pielęgnacyjno-opiekuńczym oraz udostępnia je innym osobom uczestniczącym w procesie terapeutycznym zgodnie z przepisami prawa

2. określa wpływ choroby i niesamodzielności na sytuację życiową osoby chorej i niesamodzielnej oraz jej rodziny
• omawia chorobę przewlekłą i jej wpływ na funkcjonowanie osoby chorej i niesamodzielnej oraz jej rodziny
• charakteryzuje najczęściej występujące choroby przewlekłe
• wyjaśnia istotę niesamodzielności, różnicuje jej poziomy (stopnie)
• opisuje niesamodzielność jako skutek choroby przewlekłej (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• omawia wpływ choroby i niesamodzielności na stan biologiczny oraz psychiczny osoby chorej i niesamodzielnej
• opisuje specyficzne dla chorób przewlekłych problemy pielęgnacyjno-opiekuńcze

3. Kwalifikacje w zawodzie MED.14 - modyfikuje działania w zależności od zmieniających się problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
• wyjaśnia pojęcia kompensacji i modyfikacji
• uzasadnia potrzebę modyfikacji działań opiekuńczych odpowiednio do stanu zdrowia i sprawności osoby chorej i niesamodzielnej
• dobiera sprzęt wspomagający i uzgadnia zmianę postępowania z osobą chorą i niesamodzielną
• planuje wykonanie czynności pielęgnacyjnych u osoby chorej i niesamodzielnej, uwzględniając ocenę jej stanu (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• planuje zmodyfikowane działania higieniczne, pielęgnacyjne i wspierające odpowiednio do rozpoznanych problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych osoby chorej i niesamodzielnej

MED.14.5 - Organizowanie i wykonywanie czynności higienicznych oraz wykonywanie wybranych czynności opieki pielęgnacyjnej (Egzamin zawodowy kwalifikacja MED14)

1. organizuje warunki do wykonania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych z uwzględnieniem oceny stanu osoby chorej i niesamodzielnej
• rozróżnia i wyjaśnia pojęcia: higiena, utrzymanie w czystości, pielęgnacja i utrzymanie kondycji
• przygotowuje warunki do wykonania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, biorąc pod uwagę bezpieczeństwo osoby niesamodzielnej i własne, efektywność i ergonomię pracy Dziennik Ustaw – 97 – Poz. 1087
• wyjaśnia zasady wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, w tym na podstawie planu pielęgnowania zleconego przez pielęgniarkę
• uzasadnia konieczność modyfikowania planu czynności pielęgnacyjnych odpowiednio do stanu zdrowia i sprawności osoby chorej i niesamodzielnej oraz sytuacji w miejscu pracy (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• omawia skutki zaniedbań higienicznych i pielęgnacyjnych dla zdrowia i życia osoby chorej i niesamodzielnej
• dobiera materiały i produkty medyczne, środki oraz sprzęt do wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych odpowiednie do stanu zdrowia i sprawności osoby chorej i niesamodzielnej
• dobiera metody i techniki do wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych osobie chorej i niesamodzielnej
• opisuje specjalne produkty chłonne zabezpieczające skórę i bieliznę oraz preparaty pielęgnacyjne zabezpieczające i poprawiające kondycję skóry

2. wykonuje czynności higieniczne i pielęgnacyjne osobie chorej i niesamodzielnej
• omawia podstawowe zasady i procedury stosowane podczas wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych osobie chorej i niesamodzielnej
• omawia prawa pacjenta, w tym prawo do dobrej jakości opieki, prawo do wyrażania zgody lub odmowy zgody na wykonywanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, prawo do tajemnicy, prawo do intymności
• omawia przyczyny powstania odleżyny
• opisuje zmiany odleżynowe (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• stosuje profilaktykę przeciwodleżynową
• posługuje się sprzętem, przyborami, narzędziami, materiałami i środkami do wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych
• wykonuje czynności higieniczne i pielęgnacyjne osobie chorej i niesamodzielnej, przestrzegając zasad, procedur oraz praw pacjenta

3. Kwalifikacje w zawodzie MED14 - uzasadnia konieczność przestrzegania zasad aseptyki i antyseptyki
• wyjaśnia pojęcia: aseptyka i antyseptyka, dezynfekcja, sterylizacja
• omawia metody sterylizacji
• stosuje zasady aseptyki i antyseptyki, adekwatnie do ryzyka zakażania
• wyjaśnia procedury i zasady postępowania w sytuacji bezpośredniego narażenia się na zakażenie

4. przestrzega procedur sanitarno-epidemiologicznych podczas wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
• charakteryzuje źródła zakażenia oraz drogi szerzenia się drobnoustrojów w szpitalu, takie jak: personel medyczny (nosiciele, skóra rąk), niejałowe narzędzia, sprzęt medyczny, aparatura, materiały zanieczyszczone, powietrze i bielizna
• omawia ogniwa łańcucha epidemicznego
• opisuje podstawowe metody zapobiegania zakażeniom biologicznym
• omawia zasady higieny obowiązujące w zakładach opieki zdrowotnej (źródło: www.testy.egzaminzawodowy.info)
• stosuje procedurę higienicznego mycia rąk Dziennik Ustaw – 98 – Poz. 1087
• stosuje procedury dotyczące zabezpieczania i usuwania zużytego medycznego sprzętu jednorazowego, takiego jak: igły, strzykawki, cewniki, worki na mocz, sprzęt stomijny, oraz postępowania z brudną bielizną
• omawia procedury segregacji i usuwania odpadów medycznych
• segreguje odpady medyczne i zabezpiecza je zgodnie z obowiązującymi zasadami
• przestrzega obowiązujących zasad podczas wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych osobie chorej i niesamodzielnej

5. Kwalifikacje zawodowe - przestrzega zasad postępowania wobec osoby chorej i niesamodzielnej w sytuacjach trudnych
• opisuje sytuacje trudne występujące w opiece nad osobą chorą i niesamodzielną, w tym skrajnie zły stan zdrowia, zaburzenia świadomości, agresja, nadwaga połączona z upośledzeniem funkcji narządów ruchu, odmowa jedzenia i picia, znaczne upośledzenie funkcji wzroku, słuchu lub mowy
• rozpoznaje sytuacje trudne dla osoby chorej i niesamodzielnej i dobiera metodę komunikowania się oraz sposób działania
• omawia podstawowe zasady postępowania w sytuacjach trudnych w opiece nad osobą chorą i niesamodzielną, uznając za priorytet dobro osoby chorej i niesamodzielnej oraz bezpieczeństwo innych pacjentów, współpracowników i własne

6. przeprowadza edukację w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych adekwatnie do oceny poziomu wiedzy, umiejętności i możliwości osoby chorej i niesamodzielnej
• objaśnia pojęcia dotyczące edukacji zdrowotnej jako ważnego ogniwa w promocji zdrowia
• uzasadnia celowość i zakres prowadzenia edukacji osoby chorej i niesamodzielnej w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych
• opracowuje plan edukacji osoby chorej i niesamodzielnej lub jej rodziny w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych
• przeprowadza edukację osoby chorej i niesamodzielnej lub jej rodziny w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych oraz prowadzenia zdrowego stylu życia

MED.14.6 - Wykonywanie wybranych czynności z zakresu opieki medycznej (Egzamin zawodowy kwalifikacja MED 14)

1. wykonuje określone zabiegi i czynności medyczne na zlecenie lekarza lub pielęgniarki
• omawia zadania opiekuna medycznego w zakresie wykonywania zabiegów